Digitalisering zette al veel branches op z’n kop. Maar door de wettelijke verplichting om zaken als een koopakte of testament in papier op te stellen bij de notaris, ontspringt het notariaat nog steeds de dans. Natuurlijk, je werkt wel met allerlei software om je werk te vergemakkelijken en mee te gaan met de tijd. Maar je basis ligt nog in papier en inkt. Toch is de wet geen garantie dat dit altijd de status quo blijft. Sterker nog: er waait al een nieuwe wind.
Zo eist de Europese Unie dat het mogelijk wordt om online een bv op te richten met een digitale, notariële akte. Hiervoor ligt de wet Digitaal oprichten bv (DOBV) al klaar in Nederland. Deze wordt naar verwachting in de zomer van 2023 van kracht. Wat dit soort ontwikkelingen betekenen voor de toekomst van het notariaat? En voor de rol van de notaris? Wij nemen je mee.
Rechtsgeldige, digitale handtekeningen
De DOBV is niet de enige verandering die het Europees Parlement in werking zet. De EU stuurt er ook op aan dat in 2025 het overgrote deel van de Europese bevolking een e-wallet heeft; een soort digitale identiteitskaart met een digitale kluis. Hiermee kun je online inloggen, je persoonsgegevens beheren, jezelf identificeren, maar ook leningen afsluiten en dergelijke.
Daarnaast wordt een digitale handtekening veiliger en betrouwbaarder. Want hiermee zet je niet langer een penkrabbel, maar onderteken je met je rechtsgeldige digitale identiteit in combinatie met een elektronische (geavanceerde of gekwalificeerde) handtekening. Dat maakt het traceerbaar en daarmee een waardig alternatief voor de handtekening op papier. Nu eist de wet nog dat een notariële akte op papier moet staan, maar voor hoelang?
Digitalisering notariële akte
En is het eigenlijk wel wenselijk dat de notariële akte van papier moet zijn? Dit zet het notariaat namelijk geregeld buiten spel. Bijvoorbeeld bij grote investeringen en beleggingen via investeringswebsites. Hierbij wordt de rechtmatigheid van de investering vastgelegd in technieken zoals blockchain. Die rol zou een notaris ook kunnen vervullen. Maar door de papieren akte kun je hier niet snel genoeg op inspelen. Met een digitale akte kan dat wel, alleen: hoe maak je die? Door afscheid te nemen van vormvrijheid en de semantiek uniform vast te leggen. Alleen zo kun je aktes automatisch genereren en enkel de attributen zoals naam, adres, koopsom- of leenbedrag veranderen.
Veranderende rol notaris
Het kan zijn dat dit vooruitzicht je aanvliegt. De vormvrijheid van de notariële akte is voor veel notarissen essentieel in hun werk. Daarbij garandeert de papieren werkwijze je menselijke interactie, want ze moeten in levenden lijve ondertekenen. En in de verkoop van aktes ligt je omzet en toegevoegde waarde besloten, toch? Nou, niet als je rol verandert. Wij geloven dat notarissen van akteverstrekkers veranderen in regisseurs van digitale transacties.
Wanneer we aktes namelijk automatisch genereren, digitaal ondertekenen en de originelen online opslaan, levert dat nieuwe mogelijkheden op. Je kunt alle databases doorzoeken op attributen en notificaties aanzetten voor als er hierin iets verandert. Verandert er dan tussen het tekenen van de koopovereenkomst en de daadwerkelijke overdracht iets? Blijkt er bijvoorbeeld beslag gelegd te zijn op het huis? Dan kun jij snel ingrijpen. Zo word jij de regisseur van de volledige digitale keten.
Nieuw verdienmodel voor het notariaat
Het verdienmodel bij deze andere rol, zit ‘m volgens ons in twee zaken. Als eerste breng je de echte toegevoegde waarde van het notariaat naar de voorgrond: je expertise en ervaring op het gebied van juridische zaken en de poortwachtersrol. Het draait bij mensen nooit om de akte, maar de rechten die zij daarmee willen veranderen. En dat is vaak een complex proces, waarvan zij geen kaas hebben gegeten. Dus zoeken zij jouw begeleiding, advies en bijstand.
Daarbij gaat het geld ‘m niet meer zitten in het opstellen van de akte. Dus daarmee komen we bij ons tweede punt: de drempel – het kostenplaatje – wordt minder hoog om aan te kloppen bij een notaris. Er zijn natuurlijk veel juridische vraagstukken waarmee mensen bij jou terecht kunnen, maar waarbij ze vaak de stap niet nemen vanwege de kosten. Maar als het opstellen van een akte minder duur is, wordt het veel interessanter om juridisch advies en begeleiding in te winnen bij het notariaat.
Ondersteuning bij digitale transitie
Natuurlijk voltrekken deze ontwikkelingen zich niet binnen een jaar. Maar dat er in de komende tien jaar veel verandert, staat vast. Daarom ondernemen we bij Nobilex continu stappen om de transitie naar de toekomst te vergemakkelijken. Zo bouwen wij nu de koppelingen voor de digitale koopovereenkomst van Zorgeloos Vastgoed. Door verder te ontwikkelen zorgen wij ervoor dat wij alvast klaar staan als jij de sprong naar de toekomst maakt. Ontdek hier meer over onze visie op de markt.
